Gọi cho chính xác sự kiện Truông Bồn

(PXC: Mấy năm nay ôi đã nói chuyện này với nhiều người mà chưa viết ra được. Xin cám ơn nhà báo Nguyễn Thông)

Thật cảm động khi biết báo Tiền Phong phối hợp với một số cơ quan, đơn vị tổ chức lễ kỷ niệm 44 năm ngày hy sinh của những anh hùng liệt sĩ ở truông Bồn (tỉnh Nghệ An). Và tôi thở phào nhẹ nhõm khi Ban tổ chức đặt cho chương trình đầy ý nghĩa và cảm động này cái tên "Truông Bồn, huyền thoại và tri ân". Rất biết ơn báoTiền Phong đã gọi chính xác tên một sự kiện lịch sử.

Có tâm trang ấy bởi mấy bữa nay trên một số tờ báo và đài truyền hình, cụ thể là VTV, toàn dùng hô ngữ "kỷ niệm chiến thắng Truông Bồn". Tôi nhắn với ông bạn tôi, người vừa viết một mạch mấy bài về những TNXP dũng cảm bám trụ truông Bồn, một tấc không đi một li không dời, rằng sao lại cứ đem thứ tư duy cổ lỗ sĩ "ta thắng địch thua" gán cho mọi điều, cái gì cũng phải chiến thắng, chiến thắng. Cứ phải thắng thì mới vinh quang hay sao. Chiến trường khốc liệt, quân dân ta chiến đấu với kẻ thù mạnh hơn gấp bội, hy sinh là chuyện khó tránh. Một sự kiện, theo như những người có trách nhiệm thời ấy ghi lại "vào lúc 6 giờ đến 6 giờ 10 phút ngày 31.10.1968, trận bom thù trút xuống truông Bồn đường 15A, một ngày trước khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, đã cướp đi sinh mạng của 13 TNXP (gồm 1 nam, 12 nữ) đại đội 317 TNXP Nghệ An". Chừng ấy người chết (hy sinh) khiến chúng ta đau lòng, tưởng nhớ, biết ơn, nhưng bảo là "chiến thắng" thì hoàn toàn không phải. Gọi tên cho chính xác không phải là xem thường, hạ thấp công ơn các liệt sĩ mà để có cách biểu lộ, ứng xử cho phải đạo.


Tôi mong rằng vào tối 27.10 khi chương trình diễn ra tại Nghệ An, dù ông nọ bà kia về dự cũng đừng có màn giới thiệu quan khách kiểu cách, long trọng, xướng tên từng người rồi vỗ tay bồm bộp, đừng cười cười nói nói hân hoan, đau lòng cả người còn sống lẫn người đã khuất lắm. Vui gì mà vui trước sự hy sinh mất mát quá lớn, quá tang thương. Lại nhớ những lần hằng năm kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27.7, nhìn mặt mấy vị quan chức cười nói hơn hớn, vỗ tay rầm trời mà thấy xấu hổ, sượng sùng.

Có một thời gian dài, suốt bao nhiêu năm chẳng ai nhớ đến Truông Bồn, đến 13 liệt sĩ TNXP (12 nữ) ngã xuống nơi đây. Thật buồn, đau xót. Tôi viết những dòng này vừa để tỏ lòng biết ơn báo Tiền Phong, vừa muốn nhắc thêm rằng, chỉ cách tượng đài (người ta đặt tên là "Truông Bồn chiến thắng") vài trăm mét còn có mộ anh hùng liệt sĩ Hoàng Kim Giao (và đồng đội), người còn sống có thắp nhang cho anh chị TNXP xin ghé thắp cho hai anh vài nén để khỏi cảnh ngậm ngùi hoang lạnh.

Không ai được quyền lãng quên quá khứ, dù là quá khứ đau thương, nhưng đặt tên cho đúng sự kiện lịch sử là cách tôn trọng lịch sử và những người đã khuất nhất.

25.10.2012
Nguyễn Thông